بیان آزادی

نقدی بر مقاله آقای شهرام اتفاق درباره ملی کردن صنعت نفت
- تحلیل‌ها و نظرهای شاذ‌ (قسمت دوم)
کوروش احمدی

دنیای اقتصاد، ۱۴۰۳/۱۲/۷
شرکت نفت انگلیس به عنوان
«شرکتی خصوصی، شفاف و رقابتی»!؟ شوخی است که یک شرکت استعماری نفتی انگلیسی در دوره استعمار را که عملکردی مانند کمپانی هند شرقی و امثال آن داشت، شرکتی خصوصی، شفاف و رقابتی تصور کنیم.
 این تصور مبنای همه اشتباهات دیگر نویسنده است. بر این مبنا، ایشان ملی کردن چنان شرکتی را «بدعت‌گذاری در مصادره اموال خصوصی» در ایران دانسته و تاسف خورده است که به این ترتیب «باب اقتصاد دولتی در ایران گشوده شد» و با «بزرگ شدن بخش دولتی و کوچک شدن بخش خصوصی در جریان ملی شدن نفت»، «موازنه قدرت سیاسی در ایران به نفع دولت» به هم خورد.
 اولا درک نمی‌کنم که چرا ایشان و همفکران ایشان تاکنون یک‌بار متعرض دولتی کردن‌های گسترده و ایجاد انحصارات دولتی بزرگ در زمان رضاشاه نمی‌شوند که تجارت خارجی را کلا دولتی کرد و حتی اقلامی مانند قند، چای، تنباکو، تریاک و... را به انحصار دولت درآورد. چرا از تاسیس ۲۱شرکت بزرگ دولتی به دستور رضاشاه که در همه عرصه‌ها فعال شدند و همه هم ضرر می‌دادند و مرحوم داور هم جانش را بر سر این ماجراجویی‌های نابخردانه گذاشت، به‌عنوان «بدعت‌گذاری در مصادره اموال خصوصی» در ایران انتقاد نمی‌کنند.

ثانیا بدیهی است که شرکت نفت انگلیسی چنان‌که ایشان می‌نماید، نبود و قابل سفیدشویی نیست. آن شرکت نه خصوصی بود نه رقابتی، نه شفاف. دولت انگلیس به‌عنوان مالک ۵۱درصد سهام آن شرکت کنترل تمام عملیات آن را در دست داشت. کلیه عملیات شرکت در حوزه امنیت ملی انگلیس تعریف می‌شد و سری بود و به همین بهانه برخلاف مفاد قرارداد۱۹۳۳ به ایران اجازه هیچ‌گونه بازرسی از دفاتر شرکت داده نمی‌شد. ثالثا هیچ عرصه‌ای از حیات ملی ایران اعم از انتخابات، مطبوعات، عزل و نصب مقامات، سیاست‌های داخلی و خارجی از مداخله این شرکت و دولت انگلیس مصون نبود.
رابعا، آقای اتفاق شرایط و روح زمانه در دوره استعمار و جنبش‌های ضد استعماری را که با انقلاب آمریکا شروع و بعد ازجنگ دوم به اوج رسید، نمی‌بیند.

 ایشان متوجه نیست که همین ملی کردن نفت از سال۱۹۲۲ در آرژانتین شروع و در بولیوی، مکزیک، عراق، برمه، مصر، اندونزی، پرو، الجزایر، عراق، لیبی و... انجام شد. حتی در بسیاری از کشورهای اروپایی هم بعد از جنگ دوم تا به امروز شاهد ملی‌کردن‌های بی‌شماری بوده‌ایم.
به‌علاوه، آیا برای ایشان قابل تصور است که شرکت نفت انگلیسی کنترل بر نفت ایران و مناطق نفت‌خیز و سیاست ایران را تا پایان قرارداد یعنی تا ۱۳۷۲ حفظ می‌کرد؟

@bayane_azadi
متن کامل مقاله را در لینک پیوست مطالعه کنید👇

https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-36/4157743-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%87%D8%A7-%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D8%B0

روزنامه دنیای اقتصاد

تحلیل‌ها و نظرهای شاذ‌

چند سالی است که کسانی بدون اینکه یافته‌ها، شواهد و مستندات جدیدی ارائه کنند، نظرهای شاذی را در ارتباط با فرازهایی از تاریخ معاصر ایران مطرح می‌کنند؛ ظاهرا با این فرض که اگر به سیاق «سنگ مفت گنجشک مفت» به عده اندکی هم اصابت کند، برنده‌اند. نقطه عزیمت این اشخاص…

www.tg-me.com/hk/بیان آزادی/com.bayane_azadi/3653

482 viewsedited  Mar 18 at 16:46

نقدی بر مقاله آقای شهرام اتفاق درباره ملی کردن صنعت نفت
- تحلیل‌ها و نظرهای شاذ‌ (قسمت دوم)
کوروش احمدی

دنیای اقتصاد، ۱۴۰۳/۱۲/۷
شرکت نفت انگلیس به عنوان
«شرکتی خصوصی، شفاف و رقابتی»!؟ شوخی است که یک شرکت استعماری نفتی انگلیسی در دوره استعمار را که عملکردی مانند کمپانی هند شرقی و امثال آن داشت، شرکتی خصوصی، شفاف و رقابتی تصور کنیم.
 این تصور مبنای همه اشتباهات دیگر نویسنده است. بر این مبنا، ایشان ملی کردن چنان شرکتی را «بدعت‌گذاری در مصادره اموال خصوصی» در ایران دانسته و تاسف خورده است که به این ترتیب «باب اقتصاد دولتی در ایران گشوده شد» و با «بزرگ شدن بخش دولتی و کوچک شدن بخش خصوصی در جریان ملی شدن نفت»، «موازنه قدرت سیاسی در ایران به نفع دولت» به هم خورد.
 اولا درک نمی‌کنم که چرا ایشان و همفکران ایشان تاکنون یک‌بار متعرض دولتی کردن‌های گسترده و ایجاد انحصارات دولتی بزرگ در زمان رضاشاه نمی‌شوند که تجارت خارجی را کلا دولتی کرد و حتی اقلامی مانند قند، چای، تنباکو، تریاک و... را به انحصار دولت درآورد. چرا از تاسیس ۲۱شرکت بزرگ دولتی به دستور رضاشاه که در همه عرصه‌ها فعال شدند و همه هم ضرر می‌دادند و مرحوم داور هم جانش را بر سر این ماجراجویی‌های نابخردانه گذاشت، به‌عنوان «بدعت‌گذاری در مصادره اموال خصوصی» در ایران انتقاد نمی‌کنند.

ثانیا بدیهی است که شرکت نفت انگلیسی چنان‌که ایشان می‌نماید، نبود و قابل سفیدشویی نیست. آن شرکت نه خصوصی بود نه رقابتی، نه شفاف. دولت انگلیس به‌عنوان مالک ۵۱درصد سهام آن شرکت کنترل تمام عملیات آن را در دست داشت. کلیه عملیات شرکت در حوزه امنیت ملی انگلیس تعریف می‌شد و سری بود و به همین بهانه برخلاف مفاد قرارداد۱۹۳۳ به ایران اجازه هیچ‌گونه بازرسی از دفاتر شرکت داده نمی‌شد. ثالثا هیچ عرصه‌ای از حیات ملی ایران اعم از انتخابات، مطبوعات، عزل و نصب مقامات، سیاست‌های داخلی و خارجی از مداخله این شرکت و دولت انگلیس مصون نبود.
رابعا، آقای اتفاق شرایط و روح زمانه در دوره استعمار و جنبش‌های ضد استعماری را که با انقلاب آمریکا شروع و بعد ازجنگ دوم به اوج رسید، نمی‌بیند.

 ایشان متوجه نیست که همین ملی کردن نفت از سال۱۹۲۲ در آرژانتین شروع و در بولیوی، مکزیک، عراق، برمه، مصر، اندونزی، پرو، الجزایر، عراق، لیبی و... انجام شد. حتی در بسیاری از کشورهای اروپایی هم بعد از جنگ دوم تا به امروز شاهد ملی‌کردن‌های بی‌شماری بوده‌ایم.
به‌علاوه، آیا برای ایشان قابل تصور است که شرکت نفت انگلیسی کنترل بر نفت ایران و مناطق نفت‌خیز و سیاست ایران را تا پایان قرارداد یعنی تا ۱۳۷۲ حفظ می‌کرد؟

@bayane_azadi
متن کامل مقاله را در لینک پیوست مطالعه کنید👇

https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-36/4157743-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%87%D8%A7-%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%A7%D8%B0

BY بیان آزادی